Η αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών των μη μισθωτών, η αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, η νέα ρύθμιση για σύνταξη με χρέη προς τον ΕΦΚΑ, η επέκταση του επιδόματος μητρότητας και η ταχύτερη έκδοση των επικουρικών συντάξεων είναι ορισμένες από τις βασικές αλλαγές που φέρνει το 2024 στο ασφαλιστικό σύστημα.
Επίσης οι υποψήφιοι συνταξιούχοι ανεξαρτήτως του επικουρικού φορέα που ήταν ασφαλισμένοι θα μπορούν το 2024 να λάβουν με fast track διαδικασία επικουρική σύνταξη με μόνη προϋπόθεση της συμπλήρωση 15ετούς ασφάλισης.
Μεταξύ άλλων θα προωθηθεί εντός του έτους η αναμόρφωση της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων(ΕΑΣ) η οποία μειώνει τις αυξήσεις σε όσους συνταξιούχους λαμβάνουν πάνω 1400 ευρώ σύνταξη.
Ειδικότερα:
1. Αυξήσεις των ορίων ηλικίας
Κατά ένα εξάμηνο επιβαρύνονται στις περισσότερες περιπτώσεις οι περίπου 30.000-40.000 εναπομείναντες ασφαλισμένοι που μπορούν ακόμα να συνταξιοδοτηθούν πριν από τα 62 με τα μεταβατικά όρια ηλικίας.
Για παράδειγμα, ασφαλισμένος στο δημόσιο που συμπλήρωσε 35ετία το 2020 η 36ετία το 2021, το 2024 θα συνταξιοδοτηθεί στα 61. Aσφαλισμένη μητέρα ανηλίκου στον ιδιωτικό τομέα που συμπλήρωσε τα 50 το 2016, μπορεί να συνταξιοδοτηθεί το 2024 σε ηλικία 56 ετών και 9 μηνών.
Ειδικότερα, στο δημόσιο από την 1/1/2024 το όριο ηλικίας για τις πρόωρες / μειωμένες συντάξεις εναρμονίζεται με το γενικό όριο ηλικίας και είναι πλέον το 62ο έτος. Θα πρέπει να τονιστεί πως όσοι κατοχύρωσαν συνταξιοδοτικό δικαίωμα έως την 31/12/2022 μπορούν να ασκήσουν αυτό το δικαίωμα οποτεδήποτε στο μέλλον χωρίς να εγκλωβίζονται ή να επηρεάζονται από τον ερχομό του νέου έτους.
Οι ασφαλισμένοι του Δημοσίου που επιθυμούν να συνταξιοδοτηθούν με 35ετία θα πρέπει να τα έχουν συμπληρώσει μέχρι την 31 Δεκεμβρίου του 2020 ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών Έτσι θα μπορούν να αποχωρήσουν με όριο ηλικίας που ανάλογα με την περίπτωση φτάνει μέχρι τα 61 και 6 μήνες.
2. Συνταξιοδότηση με οφειλές. Δίνεται λύση στο αδιέξοδο που αντιμετωπίζουν οι μη μισθωτοί ασφαλισμένοι, οι οποίοι βρίσκονται σε ηλικία συνταξιοδότησης, πλην όμως παραμένουν εγκλωβισμένοι λόγω πραγματικής αδυναμίας αποπληρωμής των συσσωρευμένων ληξιπρόθεσμων οφειλών τους στον e-ΕΦΚΑ. Από τις αρχές του 2024 θα τεθεί σε ισχύ η ρύθμιση για τη καταβολή σύνταξης με χρέη προς τον ΕΦΚΑ.
Το μέτρο θα αφορά περίπου 13.000 οφειλέτες που βρίσκονται ένα βήμα πριν την συνταξιοδότηση και οι οποίο θα μπορούν να υποβάλουν αίτηση για τη λήψη της σύνταξης τους με την παρακράτηση του 60% του μηνιαίου ποσού.
Μετά την εφαρμογή του νόμου, όσοι ελευθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι έχουν οφειλές από 20.000 έως 30.000 ευρώ και αγρότες από 6.000 έως 10.000 θα μπορούν να υποβάλλουν αίτηση άρσης του τραπεζικού τους απορρήτου, προκειμένου να ρυθμιστεί η οφειλή τους και να ξεκινήσει η καταβολή της σύνταξης τους.
Με βάση τις τελευταίες τροποποιήσεις, οι οφειλέτες που επιθυμούν να συνταξιοδοτηθούν θα πρέπει να πρέπει να είναι 62 ετών, να έχουν συμπληρώσει 40 χρόνια ασφάλισης σε διαφορετική περίπτωση μπορούν να λάβουν την σύνταξή τους μετά τα 67.
3. Από τον Ιανουάριο του 2024 οι ασφαλιστικές εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών, αυτοαπασχολούμενων και αγροτών θα αυξηθούν γύρω στο 4%, όσο δηλαδή θα «κλείσει» και ο πληθωρισμός του 2023.
Πέρυσι εξαιτίας του υψηλού πληθωρισμού, οι φετινές εισφορές είχαν «εκτοξευθεί» κατά 9,6%.Σύμφωνα με τον κυβερνητικό προγραμματισμό προβλέπεται περαιτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά μία μονάδα σε δύο δόσεις.
Η πρώτη μείωση κατά 0,5% θα γίνει το 2025 και η δεύτερη (πάλι κατά 0,5%) το 2027.Με τη νέα αύξηση από 1/1/2024 η χαμηλότερη ασφαλιστική κατηγορία που επιλέγεται από την πλειοψηφία των μη μισθωτών θα αυξηθεί κατά 10 ευρώ και θα διαμορφωθεί στα 240,14 ευρώ (από 230,5 ευρώ σήμερα).
Εάν οι μη μισθωτοί έχουν ασφάλιση και για επικούρηση και εφάπαξ, τότε θα πρέπει να πληρώσουν επιπλέον 44,59 ευρώ τον μήνα για επικούρηση (από 42,76 ευρώ σήμερα) και 29,7 ευρώ για εφάπαξ (από 28,51 ευρώ σήμερα).
4. Προβλέπεται η καταβολή επιδόματος μητρότητας για εννέα μήνες σε μη μισθωτές ασφαλισμένες που έχουν αποκτήσει παιδί από τις 24 Σεπτεμβρίου και μετά.
Το επίδομα είναι ίσο με τον εκάστοτε ισχύοντα κατώτατο μισθό, δηλαδή τώρα διαμορφώνεται στα 780 ευρώ. Η νέα ρύθμιση αφορά σε μητέρες ελεύθερες επαγγελματίες, ασφαλισμένες στον ΟΑΕΕ, στο ΕΤΑΑ, στις αγρότισσες του ΟΓΑ, αλλά και σε όλες τις μητέρες που έχουν μισθωτή απασχόληση και λαμβάνουν επίδομα κυοφορίας (όπως οι έμμισθες γυναίκες δικηγόροι, οι μισθωτές ασφαλισμένες του ΤΑΥΤΕΚΩ, ΕΤΑΠ-ΜΜΕ, ΕΔΟΕΑΠ, κ.ά.).
5. Τα επιδόματα ΔΥΠΑ και ΟΠΕΚΑ, πλην ολίγων εξαιρέσεων, θα καταβάλλονται σταδιακά μέσω προπληρωμένης κάρτας. Οι δικαιούχοι θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν τουλάχιστον το 50% ηλεκτρονικά, ενώ για το υπόλοιπο παρέχεται η δυνατότητα ανάληψης μετρητών.
6. Παρατείνεται για έναν ακόμα χρόνο, μέχρι τις 31/12/2024 η δυνατότητα που δόθηκε από 1/1/2023 σε εργαζόμενους που είναι ήδη ασφαλισμένοι στην επικουρική του e-ΕΦΚΑ και έχουν γεννηθεί από 1/1/1987 και μετά, να μεταβούν από τον e-ΕΦΚΑ, στο ΤΕΚΑ. Η διαδικασία γίνεται απλά με την υποβολή αίτησης στο be.teka.gov.gr, «Πλατφόρμα 1».
7. Μία σειρά αλλαγών στα επιδόματα ανεργίας της ΔΥΠΑ και συγκεκριμένα στον υπολογισμό του επιδόματος ανεργίας προωθεί το υπουργείο Εργασίας για το 2024. Ειδικότερα προωθούνται αλλαγές που αφορούν το επίδομα ανεργίας το οποίο θα επηρεάζεται από το ύψος του μισθού που λάμβανε ο άνεργος όταν ήταν εργαζόμενος, θα συνδέεται με την κατάρτιση και θα καταβάλλεται πέραν των 12 μηνών.
Μάλιστα μελετάται η επέκταση της καταβολής για το επίδομα ανεργίας για περισσότερους από 12 μήνες με συγκεκριμένα ωστόσο κριτήρια και προϋποθέσεις.
Ειδικότερα λόγω της ενσωμάτωσής του επιδόματος μακροχρόνια ανέργων στο επίδομα ανεργίας εξετάζεται η καταβολή του επιδόματος ανεργίας να ξεπερνά τους 12 μήνες και να φτάνει στους 18 μήνες. Το υπουργείο Εργασίας μαζί με τη ΔΥΠΑ εξετάζει τα σενάρια καταβολής του επιδόματος πέραν των 12 μηνών.
8. Απονομή επικουρικής με τουλάχιστον 15ετία
Από την 1/1/2024 ενοποιούνται οι προϋποθέσεις χορήγησης επικουρικής σύνταξης από τον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του e – ΕΦΚΑ. Όλοι οι υποψήφιοι συνταξιούχοι ανεξαρτήτως του επικουρικού που φορέα που ήταν ασφαλισμένοι θα μπορούν να λάβουν επικουρική σύνταξη με μόνη προϋπόθεση της συμπλήρωση 15ετούς ασφάλισης και του αντίστοιχου ορίου ηλικίας.
Επιπρόσθετα οι υποψήφιοι συνταξιούχοι που για τη συμπλήρωση προϋποθέσεων είχαν καταφύγει σε προαιρετική ασφάλιση ή εξαγορές πλασματικών ετών δεν είναι πλέον απαραίτητο να προχωρήσουν σε αυτές.
Ήδη εκδόθηκαν 11.000 εκκρεμείς επικουρικές συντάξεις, κυρίως από το δημόσιο και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα ενώ όσοι έλαβαν απορριπτικές αποφάσεις γιατί δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις μπορούν να επανέλθουν με νέα αίτηση.
