Έξι χρόνια από το τέλος των μνημονίων η κυβέρνηση νομοθετεί την εξαήμερη εργασία.
Από την 1η Ιουλίου 2024 θα τεθεί σε εφαρμογή η νέα ρύθμιση για την εφαρμογή της εξαήμερης εργασίας με προσαύξηση του ημερομισθίου κατά 40%.
Με άλλες χώρες της Ευρώπης να πειραματίζονται με τετραήμερη απασχόληση χωρίς μείωση απολαβών η κυβέρνηση βάζει σταδιακά τέλος στο πενθήμερο και ετοιμάζεται για την εξαήμερη εργασία, έξι χρόνια από το τέλος των μνημονίων. Μάλιστα, θα συνδυαστεί με την Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας και τη λειτουργία του πληροφοριακού συστήματος ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ.
Από την 01/07/2024 λοιπόν, επιχειρήσεις συνεχούς λειτουργίας με εναλλασσόμενες βάρδιες θα μπορούν να ζητούν από τους εργαζομένους τους να δουλεύουν και την 6η ημέρα, με προσαύξηση ημερομισθίου κατά 40%. Σύμφωνα με πληροφορίες, το ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ θα ορίζει την εφαρμογή για την εξαήμερη εργασία για το δημόσιο, ΔΕΚΟ, τράπεζες και ιδιωτικό τομέα, την 6ημερη εργασία για τις επιχειρήσεις, τους οργανισμούς και τις εκμεταλλεύσεις συνεχούς λειτουργίας, που εφαρμόζουν σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας, με τους εργαζόμενους να αμείβονται επιπλέον για την 6η μέρα με το 40% του ημερομισθίου και το 115% αν είναι αργία.
Πού προβλέπεται εξαήμερη απασχόληση μέχρι στιγμής
Μάλιστα, γίνονται δοκιμές και η εφαρμογή δεν είναι ακόμη έτοιμη, αν και για κάποιους κλάδους είναι αποδεκτή η ρύθμιση εξετάζεται να ισχύσει από την 1η Ιουλίου. Το άρθρο 25 του 5053/2023 ορίζει την έναρξη της 6ήμερης εργασίας για όσους εργάζονται με πενθήμερο, από την 1η Μαρτίου 2024.
Μέχρι στιγμής, η εξαήμερη απασχόληση προβλέπεται κυρίως σε κλαδικές συμβάσεις, όπως στον κλάδο του επισιτισμού και του τουρισμού. Μάλιστα σε αυτές τις περιπτώσεις προβλέπεται ότι εάν οι μισθωτοί στον επισιτισμό εργαστούν σε ημέρες ανάπαυσής τους, λαμβάνουν πρόσθετη αμοιβή και συγκεκριμένα αποζημίωση ίση με ένα ημερομίσθιο για κάθε ημέρα ανάπαυσης που εργάστηκαν, το οποίο θα καταβάλλεται προσαυξημένο κατά 75% εφόσον η απασχόληση σε ημέρα ανάπαυσης λάβει χώρα καθ’ ημέραν Κυριακή ή σε ημέρα θεσμοθετημένης από την εργατική νομοθεσία αργίας.
Σύμφωνα με την 14.02.1984 ΕΓΣΣΕ, η εβδομαδιαία διάρκεια της εργασίας ορίσθηκε σε 40 ώρες (συμβατικό εβδομαδιαίο ωράριο), ενώ παράλληλα με ΕΓΣΣΕ καθιερώθηκε το πενθήμερο σύστημα εργασίας, κατά το οποίο ο χρόνος εργασίας της 6ης ημέρας κατανέμεται σε 5 ημέρες (5 Χ 8 = 40 ώρες/ εβδ.), χωρίς όμως να καταργηθεί το σύστημα εξαήμερης εργασίας. Το πλήρες συμβατικό ωράριο εργασίας των 40 ωρών και η δυνατότητα κατανομής των ωρών εργασίας σε πέντε ή σε έξι ημέρες της εβδομάδας καταγράφηκε και επιβεβαιώθηκε και με το άρθρο 55 του Ν. 4808/2021.
Ο νόμος 5053/2023 θεσμοθέτησε την δυνατότητα, κατ’ εξαίρεση, απασχόλησης κατά την έκτη ημέρα της εβδομάδας σε δύο κατηγορίες επιχειρήσεων που εφαρμόζουν σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας για τους εργαζομένους τους. Ειδικότερα, η 1η κατηγορία, σύμφωνα με το άρθρο 25, αφορά σε κατ’ εξαίρεση απασχόληση την έκτη ημέρα σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις συνεχούς λειτουργίας. Συνεπώς, περιλαμβάνει επιχειρήσεις οι οποίες νομίμως λειτουργούν 24 ώρες ημερησίως και 7 ημέρες την εβδομάδα, με σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών, οι δε εργαζόμενοι απασχολούνται επί πενθήμερο και 40 ώρες εβδομαδιαίως. Η απασχόληση καταχωρίζεται από τον εργοδότη, στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ» πριν από την ανάληψη υπηρεσίας από τον εργαζόμενο, σύμφωνα με την διαδικασία που προβλέπει η αρ. 13169/28-12-23 Απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, παρέχοντας ασφάλεια δικαίου στον εργαζόμενο και καθιστώντας ελέγξιμη την διαδικασία.
Η 2η κατηγορία σύμφωνα με το άρθρο 26 αφορά σε κατ’ εξαίρεση απασχόληση την έκτη ημέρα σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις, που δεν είναι εκ φύσεως συνεχούς λειτουργίας , αλλά είναι δυνατόν να λειτουργούν κατά τις ημέρες Δευτέρα έως και Σάββατο, επί είκοσι τέσσερις (24) ώρες, με σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών. Συνεπώς, περιλαμβάνει επιχειρήσεις οι οποίες νομίμως λειτουργούν 24 ώρες ημερησίως, επί 5 ή 6 ημέρες εβδομαδιαίως. Και σ’ αυτήν την περίπτωση οι εργαζόμενοι απασχολούνται επί πενθήμερο και 40 ώρες εβδομαδιαίως. Ομοίως όπως και στις επιχειρήσεις του άρθρου 25 ( συνεχούς λειτουργίας ) η απασχόληση καταχωρίζεται από τον εργοδότη, στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ πριν από την ανάληψη υπηρεσίας από τον εργαζόμενο, παρέχοντας τα ίδια εχέγγυα.
Οι επιχειρήσεις αυτές που δεν είναι συνεχούς λειτουργίας αλλά έχουν 24ωρες βάρδιες έχουν την δυνατότητα να απασχολούν έκτη ημέρα τους εργαζόμενους σύμφωνα με το νόμο, μόνον σε εξαιρετικές περιπτώσεις, κατά τις οποίες παρουσιάζουν απρόβλεπτα ιδιαίτερα αυξημένο φόρτο εργασίας σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Το γεγονός αυτό η κάθε επιχείρηση, που επιθυμεί να κάνει χρήση της ρύθμισης αυτής, το δηλώνει εκ των προτέρων στο Π.Σ. «ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ και ελέγχεται από την Επιθεώρηση Εργασίας.
Η απασχόληση κατά την έκτη ημέρα και για τις δύο κατηγορίες επιχειρήσεων (συνεχούς και μη συνεχούς λειτουργίας) δεν δύναται να υπερβαίνει τις οκτώ (8) ώρες. Παράλληλα απαγορεύεται κατά την πρόσθετη αυτή ημέρα η πραγματοποίηση υπερεργασίας και υπερωριακής απασχόλησης από τον εργαζόμενο και καταβάλλεται αμοιβή 40% επί του ημερομισθίου της ημέρας αυτής.
Εξάλλου η απασχόληση κατά την ημέρα αυτή διέπεται από το άρθρο 659 του Αστικού Κώδικα. Δηλαδή ο εργαζόμενος έχει υποχρέωση να την παράσχει, αν είναι σε θέση να το κάνει και η άρνησή του θα ήταν αντίθετη με την καλή πίστη.
Σε κάθε περίπτωση τηρούνται οι προστατευτικές διατάξεις για τα χρονικά όρια εργασίας των εργαζομένων, καθώς τα κανόνων για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων σύμφωνα με την Οδηγία της Ε.Ε. 2003/88 πού ενσωματώθηκε με το Π.Δ. 88/99 στην ελληνική έννομη τάξη. Εξασφαλίζονται συνεπώς η ημερήσια και εβδομαδιαία ανάπαυση το ανώτατο όριο εβδομαδιαίας απασχόλησης ( 48 ώρες κατά μέσο όρο εντός τετραμήνου).
Ποιο πρόβλημα θέλει να επιλύσει ο νόμος 5053/2023 με αυτές τις ρυθμίσεις;
Οι επιχειρήσεις που λειτουργούν με πρόγραμμα εναλλασσόμενων βαρδιών 24 /7 συνεχώς, και εφαρμόζουν πενθήμερη εργασία για το προσωπικό τους, δεν βρίσκουν νέο εξειδικευμένο προσωπικό με συνέπεια να αδυνατούν να οργανώσουν σωστά τις βάρδιες.
Πιθανό αποτέλεσμα η προσφυγή στην έκτη ημέρα απασχόλησης που απαγορεύεται και ως εκ τούτου καθίσταται παράνομη. Η ρυθμίσεις του νόμου 5053/203 καθιστούν νόμιμη την απασχόληση τηρώντας τα κριτήρια που προβλέπει ο νόμος και την διαδικασία καταχώρησης στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ σύμφωνα με τη σχετική Υπ. Απόφαση.
Κατά τον ίδιο τρόπο θεραπεύεται η αδυναμία εξεύρεσης προσωπικού σε επιχειρήσεις 24ωρης αλλά όχι συνεχούς λειτουργίας που παρουσιάζουν απρόβλεπτα αυξημένο φόρτο εργασίας.
Οι επιχειρήσεις αυτές έχουν κατά βάση παραγωγικό χαρακτήρα.
Ποιες επιχειρήσεις περιλαμβάνονται στα δυο άρθρα του νόμου
Η πλήρης εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 25 και 26 του Ν. 5053/2023 για την πρόσθετη έκτη ημέρα απασχόλησης θα έχει έναρξη την 1 Ιουλίου 2024, καθότι σύμφωνα με την σχετική Απόφαση του υπουργού Εργασίας, θα είναι έτοιμες οι αντίστοιχες ψηφιακές δηλώσεις στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ II. (Υ.Α. 46693/24595-28-3-2024).
Περιλαμβάνονται μόνον οι επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα που εφαρμόζουν την εργατική νομοθεσία και έχουν τα χαρακτηριστικά του νόμου, δηλαδή 24ωρη λειτουργία, συνεχή ή μη συνεχή, με πενθήμερο σύστημα εργασίας. Οι σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις δεν αφορούν σε επιχειρήσεις που δεν έχουν τα εν λόγω χαρακτηριστικά . Σε κάθε περίπτωση δεν καταργείται το σύστημα της πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας που ενδεχομένως εφαρμόζουν για τους εργαζομένους τους.
Επιπλέον στις εν λόγω ρυθμίσεις δεν υπάγονται οι απασχολούμενοι σε ξενοδοχειακές και επισιτιστικές επιχειρήσεις καθώς και οι υπάλληλοι του Δημοσίου Τομέα καθώς και των Δημοσίων επιχειρήσεων που αμείβονται με τις διατάξεις του Ενιαίου Μισθολογίου.
